گونه شناسی سبک های زندگی ورزشکاران نخبه ایرانی و ارائه الگو

امروزه سبک‌ زندگی ورزشکاران نخبه در مرکز توجه همگان قرار دارد. این پژوهش آمیخته باهدف بازتولید مفهوم سبک زندگی ورزشکاران نخبه ایرانی و ارائه یک سنخ شناسی از سبک‌های زندگی موجود ورزشکاران انجام گرفت. در مرحله اول تحقیق از رویکرد گلیزری نظریه داده بنیاد بهره گرفته شد، رویکرد گلیزری به دنبال کشف نگرانی عمده مشارکت‌کنندگان و فرآیند اجتماعی پایه حول مقوله محوری است. برای این منظور 19 نفر از خبرگان آشنا با حوزه سبک زندگی ورزشکاران ایرانی به‌صورت هدفمند و گلوله برفی برای مصاحبه‌های عمیق ساختار نیافته انتخاب شدند و داده‌ها به‌صورت هم‌زمان با استفاده از مجموعه‌ای از کدگذاری‌های باز، نظری، انتخابی و یادنوشت نگاری تحلیل گردید، روایی و پایایی یافته‌های کیفی مورد تأیید پنج تن از مشارکت‌کنندگان قرار گرفت. کدهای تولیدشده در مرحله کیفی در سه طبقه جداگانه و متفاوت از مقوله‌ها دسته‌بندی شد که هر طبقه دارای ماهیت متفاوتی است. طبقه اول به ساختارهای شکل‌دهنده سبک زندگی ورزشکار نخبه مربوط است، طبقه دوم نظامی از تمایلات نسبتاً بادوام در زندگی است که بر اساس انتخاب‌های فردی شکل می‌گیرد، این متغیرهای درواقع مصادیق عینی و بروز و نمود سبک زندگی می‌باشند و متغیرهای طبقه سوم مربوط به فرآیند اجتماعی پایه تحقیق است که مراحل مختلف حرکت به سمت حرفه‌ای گرایی را برای ورزشکاران نخبه ایرانی نشان می‌دهد. سپس برای مرحله دوم پرسشنامه‌ای 64 سؤالی از کدهای مربوط به مؤلفه‌های سبک زندگی طراحی گردید، از جامعه 1574 نفری ورزشکاران لیگ برتری در چهار رشته فوتبال، فوتسال، والیبال و بسکتبال 308 نفر از ورزشکاران به‌صورت هدفمند و در دسترس پرسشنامه را تکمیل نمودند. با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و اجرای تحلیل عاملی تأییدی با نرم‌افزار لیزرل 80/8 مدل اندازه‌گیری مؤلفه‌های سبک زندگی ورزشکاران نخبه مورد آزمون قرار گرفت و پس از اصلاح و تعدیل مورد برازش قرار گرفت. این مدل دارای ده مؤلفه شامل تفکر حرفه‌ای، شایستگی‌های عاطفی، چشم‌انداز زندگی، سواد مالی، مسئولیت‌پذیری، مصرف مادی، مصرف فرهنگی، فراغت و تفریح، مسائل شخصی و رفتارهای مذهبی بود. در ادامه با استفاده از تحلیل خوشه‌ای با نرم‌افزار Spss 23 پنج سبک غالب زندگی در بین ورزشکاران نخبه تحت عناوین مصرف‌گرا، روزمره، سودمند، حسابگر و حرفه‌ای شناسایی گردید و با بررسی یافته‌های کیفی و کمی ویژگی‌های هر سبک زندگی بیان شد. در انتها یافته موردبحث قرار گرفت و پیشنهاد‌هایی برای اجرا ارائه گردید.